Een verticale tuin systeem is de ideale manier om in een kleine tuin of op een klein balkon groenten, kruiden en vruchten te kweken. Ondanks dat een verticale tuin een handige manier is om veel eetbare planten in een kleine ruimte te kweken, zitten er wel wat haken en ogen aan. De planten die in een verticale tuin groeien hebben namelijk maar een kleine hoeveelheid grond tot hun beschikking waar ze al het water en al de voedingsstoffen uit moeten halen om van te groeien. In dit artikel kun je lezen hoe je de uitdagingen die een verticale tuin met zich mee brengt, overkomt, zodat je zelfs zonder een groot stuk grond het hele jaar door heerlijke eetbare planten kunt oogsten.

De meeste verticale plantenbakken en verticale plantenzakken zijn gemaakt voor kleine ruimtes. Het gevolg hiervan is dat de bakjes of zakjes waarin de planten geplant worden vaak erg klein zijn. Hierdoor hebben de wortels weinig ruimte om te groeien. Ook is de hoeveelheid water en voedingsstoffen die een plant in een verticale tuin kan opnemen beperkt, omdat een kleine hoeveelheid grond nu eenmaal weinig water en voedingsstoffen kan vast houden. Het is daarom belangrijk om de verticale tuin met een potgrond van hoge kwaliteit te vullen.

Je kunt er voor kiezen om de verticale tuin te vullen met een standaard biologische potgrond. Op de pagina “De Moestuin: De Beste Potgrond Voor De Biologische Moestuin” hebben we een overzicht gemaakt van verschillende potgrond mixen die speciaal gemaakt zijn voor de moestuin. Let er bij het kiezen van een kant-en-klare potgrond op dat de potgrond licht is, maar wel veel water en voedingsstoffen vast kan houden.

Je kunt er ook voor kiezen om zelf de potgrond voor in de verticale tuin te mengen. In vergelijking met zelf gemaakte potgrond voor in een moestuinbak, die in het artikel “De Moestuin: Zelf Moestuin Potgrond Mengen” wordt besproken, moet de grond voor een verticale tuin iets meer water en voedingsstoffen vast houden, vanwege het kleine volume grond dat er in de verticale tuin gaat, en moet het wat lichter zijn. Daarom is de mix die we adviseren voor een verticale tuin gevuld met eetbare planten net iets anders dan de mix voor moestuinbakken.

Ons advies is om zelf een verticale tuin potgrond te maken van 2 delen compost, 1 deel turf of kokosvezels en 1 deel vermiculiet. Voor de 2 delen compost kun je er voor kiezen om 2 delen gewone compost gebruiken, zoals bijvoorbeeld Welkoop Tuincompost of Pokon Bemeste Tuincompost. Je kunt er voor kiezen om 1 deel gewone compost en 1 deel wormencompost te gebruiken, zoals Franky’s Flora Wormenmest of BioGroei Wormenmest. Wormencompost houdt meestal net iets meer water vast dan gewone compost, wat de planten in de verticale tuin ten goede komt.

Voor het deel turf of kokosvezels hangt de keuzen af van wat je belangrijk vindt. Het gebruik van turf is niet goed voor het milieu en de natuur, maar planten groeien over het algemeen wel heel goed in een potgrond mix waar turf in zit. Wanneer je turf wilt gebruiken in de potgrond mix voor de verticale tuin, dan kun je bijvoorbeeld Pokon Tuinturf of DCM Tuinturf gebruiken. Het gebruik van kokosvezels is een stuk beter voor het milieu dan het gebruik van turf, omdat kokosvezels een afval product zijn. Helaas is het wel zo dat veel planten groeien minder goed groeien op kokosvezels dan op turf. Wanneer je er voor kiest om kokosvezels te gebruiken, dan kun je hiervoor het beste kokosvezels gebruiken die speciaal bedoeld zijn voor het kweken van planten, zoals BIONOVA Coco Brick, Cellmax Coco Soilmix of Plagron Cocos Premium. De producenten van deze kokosvezels zorgen er als het goed is voor dat er geen overtollige zouten of andere verontreinigingen in de kokosvezels zitten.

Voor het deel vermiculiet kun je bijvoorbeeld Pokon Vermiculiet of Makkelijke Moestuin Vermiculiet gebruiken. Kies altijd voor vermiculiet dat speciaal bedoeld is om planten in te kweken of om dierenverblijven mee te vullen, want vermiculiet dat bedoeld is voor de bouw of voor het verpakken van producten kan behandeld zijn met bijvoorbeeld brandvertragers of anti-schimmel middelen.

Om de wortels van de planten in de verticale tuin te helpen om water op te nemen en weerbaarder te maken tegen ziekteverwekkers, kun je er voor kiezen om een mengsel van goede bodembacteriën en bodemschimmels aan de grond toe te voegen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door BioSolutions Mycorrhiza/Trichoderma, FungiLife Endomycorrhiza Mix Moestuin of CellMax Product X aan de grond toe te voegen.

Wanneer de planten in een verticale tuin het begeven, komt dit meestal door een tekort aan water. Doordat er in een verticale tuin maar weinig grond zit, kan er ook maar weinig water worden vast gehouden voor de planten die in de verticale tuin leven. Daar komt nog eens bij dat een verticale tuin door zijn platte ontwerp vaak minder regenwater kan opvangen dan een gewone plantenbak. Dit zorgt ervoor dat de grond in een verticale tuin ook vaak na een regenbui nog droog is.

Om te voorkomen dat de planten in een verticale tuin uit drogen, zou deze eigenlijk elke dag besproeid moeten worden. Voor veel mensen is dit een uitdaging, want het is een klusje dat makkelijk vergeten wordt. Gelukkig zijn er een paar handige hulpmiddeltjes om te voorkomen dat de grond in de verticale tuin te snel droog wordt.

Allereerst kun je een irrigatiesysteem aanleggen. Je kunt er voor kiezen om hiervoor een set te kopen waar alles in zit, zoals de Blumat Tropf Set. Ook kun je per bakje of zakje een individuele waterdruppelaar of waterkegel in de grond stoppen. Voorbeelden van handige waterdruppelaars voor verticale tuinen zijn de G.F. Aquaflora Holiday Druppelaar Set, de BioGreen HydroCup of de SKYART Waterdruppelaar.

Het is ook mogelijk om zelf een eenvoudig en goedkoop irrigatiesysteem te maken. Hiervoor heb je dik katoenen touw nodig en een lege plastic fles waar je water in kunt doen. Een uiteinde van het touw stop je in het flesje met water. Dit flesje met water kun je bijvoorbeeld in een bakje of zakje van de verticale tuin doen die je leeg laat. De rest van het touw stop je in het midden van de bakjes of zakjes van de verticale tuin waar de plantjes in gezet worden. Afhankelijk van het ontwerp van de verticale tuin kun je er voor kiezen om per niveau een touw te gebruiken of per individueel bakje of zakje een touw te gebruiken. Door de capillaire werking van het katoenen touw wordt de grond rondom het touw vochtig gehouden, waardoor de kans kleiner is dat je planten uit drogen. De werking van dit zelf gemaakte irrigatiesysteem hangt voor een groot deel af van de kwaliteit van het touw. Zorg er dus voor dat je de verticale tuin de eerste weken goed in de gaten houdt, om er zeker van te zijn dat het werkt en dat de planten dus niet uitdrogen.

Planten die in een verticale tuin leven hebben voedingsstoffen, zoals stikstof, fosfor en kalium, nodig om goed te kunnen groeien. De voedingsstoffen die een plant nodig heeft worden door de wortels uit de grond op gezogen. Om de voedingsstoffen op te kunnen zuigen moeten er niet alleen voldoende voedingsstoffen in de grond zitten, maar moet de grond ook vochtig zijn. Alleen in water opgeloste voedingsstoffen kunnen namelijk door de wortels geabsorbeerd worden.

In een verticale tuin staan meestal verschillende soorten planten die zich vaak in verschillende groeifases bevinden. Om alle planten goed te laten groeien is het daarom aan te raden om een allround plantenvoeding te gebruiken, die ongeveer gelijke hoeveelheden stikstof (N), fosfor (P) en kalium (K) bevat, en daarnaast ook nog een dosis micro-voedingsstoffen, zoals calcium en magnesium, bevat.

Gemiddeld zou er in een jaar 1,5 gram stikstof, 1,5 gram fosfor en 1,5 gram kalium per 10 liter grond aan de verticale tuin moeten worden toegevoegd om alle planten goed te laten groeien. Doordat er in een verticale tuin maar weinig grond zit, is het af te raden om deze hoeveelheden in een keer aan de grond toe te voegen. In plaats daarvan is het aan te raden om tijdens het groeiseizoen elke week een kleine dosis plantenvoeding aan de grond toe te voegen, door de vloeibare plantenvoeding door het water te mengen. Wanneer je planten kweekt die een lang groeiseizoen hebben, van maart tot september, dan geef je voor een goede groei elke week ongeveer 0,05 gram stikstof, fosfor en kalium per 10 liter potgrond. Planten die een kort groeiseizoen hebben, van mei tot september, geef je elke week 0,08 gram stikstof, fosfor en kalium per 10 liter potgrond.

Om de opname van voedingsstoffen te stimuleren, is het aan te raden om een vloeibare plantenvoeding te gebruiken. Vloeibare plantenvoeding wordt meestal makkelijker en sneller op genomen dan een vaste plantenvoeding. Dit is een groot voordeel in een verticale tuin, omdat de kleine hoeveelheid grond in een verticale tuin vaak maar weinig voedingsstoffen kan vast houden.

Daarnaast is het aan te raden om een organische plantenvoeding te gebruiken die aan de regels voor de biologische landbouw voldoet. Dit is niet alleen beter voor het milieu, maar organische plantenvoeding bevat vaak ook natuurlijke plantenhormonen en stoffen die ziekteverwekkers op een natuurlijke manier bestrijden. Planten die organische plantenvoeding krijgen zijn daardoor weerbaarder en krachtiger.

Hieronder staat een overzicht van verschillende soorten vloeibare plantenvoeding die gemaakt zijn van dierlijke en/of plantaardige materialen, en dus bedoeld zijn voor de biologische tuin. Op dit moment is er geen biologische meststof te koop met gelijke delen stikstof, fosfor en kalium. Daarom hebben we de lijst beperkt met plantenvoeding die hier het dichtst bij in de buurt komt, zodat het makkelijk is om elke week ongeveer 0,05 of 0,08 gram stikstof, 0,05 of 0,08 fosfor en 0,05 of 0,08 gram kalium per 10 liter potgrond te geven tijdens het groeiseizoen.

• DCM Vloeibare Meststof Rozen En Bloemen
• • 3% N - 2% P - 4% K
  • • Lang groeiseizoen (maart tot september): 1 tot 2 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,03 tot 0,06 gram stikstof, 0,02 tot 0,04 gram fosfor en 0,04 tot 0,8 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
    • Kort groeiseizoen (mei tot september): 2 tot 3 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,06 tot 0,09 gram stikstof, 0,04 tot 0,06 gram fosfor en 0,08 tot 0,12 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
• Or Brun Meststof Voor Orchideeën
• • 2,5% N - 3% P - 4% K
  • • Lang groeiseizoen (maart tot september): 1 tot 2 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,025 tot 0,05 gram stikstof, 0,03 tot 0,06 gram fosfor en 0,04 tot 0,8 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
    • Kort groeiseizoen (mei tot september): 2 tot 3 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,05 tot 0,075 gram stikstof, 0,06 tot 0,09 gram fosfor en 0,08 tot 0,12 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
• BAC Organic Bloom
• • 6% N - 5% P - 4% K
  • • Lang groeiseizoen (maart tot september): 1 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,06 gram stikstof, 0,05 gram fosfor en 0,06 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
    • Kort groeiseizoen (mei tot september): 1,5 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,09 gram stikstof, 0,075 gram fosfor en 0,09 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
• BIONOVA Veganics Grow
• • 3% N - 2% P - 4% K
  • • Lang groeiseizoen (maart tot september): 1 tot 2 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,03 tot 0,06 gram stikstof, 0,02 tot 0,04 gram fosfor en 0,04 tot 0,8 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
    • Kort groeiseizoen (mei tot september): 2 tot 3 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,06 tot 0,09 gram stikstof, 0,04 tot 0,06 gram fosfor en 0,08 tot 0,12 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
• GreenSoil Groeivoeding
• • 4% N - 3% P - 5% K
  • • Lang groeiseizoen (maart tot september): 1 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,04 gram stikstof, 0,03 gram fosfor en 0,05 gram kalium per week per 10 liter potgrond.
    • Kort groeiseizoen (mei tot september): 1,5 tot 2 milliliter plantenvoeding per week per 10 liter potgrond.
    • • Dit geeft ongeveer 0,06 tot 0,08 gram stikstof, 0,045 tot 0,06 gram fosfor en 0,075 tot 0,10 gram kalium per week per 10 liter potgrond.

In de meeste verticale tuinen hebben planten maar een kleine hoeveelheid grond tot hun beschikking. Gemiddeld past er 3 tot 5 liter grond in de bakjes of zakjes waaruit de verticale tuin is opgebouwd. Om te voorkomen dat de planten die in een verticale tuin leven te weinig water en voeding op kunnen nemen om al hun bladeren en takken te onderhouden, is het daarom belangrijk dat de planten in de verticale tuin niet te groot worden. Zorg er daarom voor dat je planten snoeit zodra ze hoger of breder dan 30 centimeter worden. Uiteraard kun je het snoeiafval van bladgroenten en kruiden vaak lekker op eten.

Het zelf kweken van groenten, fruit, kruiden en bloemen gaat meestal gemakkelijk, maar soms zit er ook wel eens wat tegen. Mocht je een vraag hebben over het kweken van planten, dan zullen wij deze zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Je kunt je vragen onderaan deze pagina stellen, via het Disqus formulier. Om naar het Disqus formulier te gaan, moet je nog iets verder naar beneden scrollen, tot voorbij de bronvermelding en de advertenties.

• Coronado, S. (2015). Grow a Living Wall: Create Vertical Gardens with Purpose: Pollinators - Herbs and Veggies - Aromatherapy - Many More. Cool Springs Press.
• López-Rodríguez, G., Pérez-Esteban, J., Ruiz-Fernández, J., & Masaguer, A. (2016). Behavior and evolution of sustainable organic substrates in a vertical garden. Ecological engineering, 93, 129-134.
• Nagle, L., Echols, S., & Tamminga, K. (2017). Food production on a living wall: Pilot study. Journal of Green Building, 12(3), 23-38.
• Wiggins, Z., Akaeze, O., Nandwani, D., & Witcher, A. (2020). Substrate properties and fertilizer rates on yield responses of lettuce in a vertical growth system. Sustainability, 12(16), 6465.