Wanneer je de pH van de grond, of iets anders, wilt bepalen, dan kun je een pH test kopen. Er zijn zeer veel verschillende soorten pH testen te koop, van rolletjes pH papier die je zelf moet afscheuren tot professionele digitale meters. Het is echter ook mogelijk om je eigen pH indicator te maken. Hiervoor heb je alleen wat keukengerei, een rode kool en wat water nodig. Uiteraard is een zelfgemaakte pH indicator minder accuraat dan een (semi)professionele pH test, maar vaak kun je door het gebruik van je eigen rode kool pH test wel een idee krijgen van hoe zuur of basisch iets is. In dit artikel vertellen we hoe je zelf een pH indicator maakt en op welke manieren je dit kunt gebruiken.

Voor het maken van rode kool pH indicator heb je een rode kool, water, een mes, een snijplank, een pan, een kookplaat, een zeef, twee stukjes keukenpapier, een opvangbak en iets nodig om de vloeibare indicator in te bewaren.

De eerste stap om een rode kool pH indicator te maken is om een stuk rode kool af te snijden en dit in grove stukken te hakken. Wanneer je de pH indicator alleen voor je zelf maakt, bijvoorbeeld om de pH van de grond te bepalen of zelf experimentjes mee uit te voeren, dan is ¼ van een rode kool voldoende. Gebruik je de pH indicator om met een hele klas proefjes te doen, dan kun je beter een hele kool gebruiken.

De volgende stap is om de rode kool te koken. Hiervoor doe je de grof gesneden rode kool in een pan en voeg je zo veel water toe dat het grootste deel van de kool onder staat. Om het helemaal correct te doen zou je hiervoor gedestilleerd water moeten gebruiken, maar voor huis-tuin-en-keukenexperimenten werkt kraanwater meestal prima. Laat de kool ongeveer 20 minuten koken, totdat het kookvocht donkerpaars van kleur is.

Na twintig minuten koken is het vocht waarin de rode kool heeft gekookt meestal al mooi donkerpaars. Om de kleur nog krachtiger te maken, kun je de rode kool even met de staafmixer fijn malen. Hierdoor wordt de kleur meestal nog iets intenser. Dit is niet per se nodig. maar vaak wel handig als je de rode kool sap gaat gebruiken om pH papier van te maken of als je heel veel pH proefjes gaat doen. Het zeer intens gekleurde sap kun je dan verdunnen met gedestilleerd water.

Als de rode kool sap eenmaal de gewenste kleur heeft, dan is de volgende stap om het te filteren. Hiervoor gebruiken we een zeef met daarin twee stukken keukenpapier. Dit zorgt ervoor dat er vrijwel geen stukjes kool meer in het sap zitten. Stukjes kool zorgen ervoor dat het sap sneller slecht wordt.

De gefilterde rode kool sap is maar beperkt houdbaar, er zitten immers geen bewaarmiddelen in. Zorg er daarom voor dat je het sap in een schone fles doet en bewaar het als het even kan in de koelkast. Gooi de rode kool sap weg zodra het bedorven ruikt of het lijkt alsof er schimmel in de fles zit. Zeker wanneer je pH experimentjes gaat doen met wat jongere kinderen die wellicht per ongeluk wat van het sap binnen krijgen, bijvoorbeeld door de vingers in de mond te doen, is het aan te raden om de rode kool sap maximaal drie dagen voordat je de experimenten gaat doen te maken en het sap tot het moment van gebruik afgesloten in de koelkast te bewaren.

Het nadeel van rode kool pH indicator vloeistof is dat het erg vlekt en dat je altijd in de weer moet met bakjes en pipetten. Om het gebruik van je zelf gemaakte pH indicator makkelijker te maken, kun je daarom de rode kool sap gebruiken om zelf pH teststrips te maken. Dit is heel eenvoudig. Knip een aantal strookjes van filterpapier, witte koffiefilters of stevig wit keukenpapier. Deze leg je vervolgens in een bakje en hier giet je wat van de rode kool sap op. Als de papiertjes verzadigd zijn haal je ze uit het bakje en laat je ze drogen. Dit kun je het beste op een stukje plastic doen, want ook op ondergronden kan de rode kool sap behoorlijk vlekken. Zodra de strips droog zijn, zijn ze klaar voor gebruik.

Om de teststrips te gebruiken doop je alleen heel kort, minder dan een seconden, het uiteinde van de strip heel kort in de vloeistof waarvan je de pH wilt bepalen. De vloeistof trekt vanzelf omhoog de teststrip in. Je zult merken dat het onderste deel dat in de test vloeistof gedoopt is soms wat vervaagd, terwijl de bovenkant van het stuk dat nat geworden is juist wat paars blijft. De beste plek om te bepalen wat de pH-waarde is, is dan ook ergens in het midden van het deel van de strip dat nat geworden is. Over het algemeen blijft de kleur goed als de zelfgemaakte strip opdroogt, waardoor het ideaal voor onderzoeksverslagen of het bijhouden van veranderingen. De strips kunnen als ze eenmaal opgedroogd zijn met een plakbandje in een werkstuk of in een notitieboekje geplakt worden.

De rode kool pH indicator veranderd van kleur naargelang er meer of minder waterstofionen in een vloeistof zitten. Hieronder hebben we een pH indicator kaart gemaakt die gebruikt kan worden om te bepalen wat de pH is van de geteste vloeistof. Afhankelijk van hoeveel de pH indicator verdunt is en welke printer je gebruikt, kunnen de kleuren op onze indicator kaart wat afwijken van het resultaat dat je krijgt. De stelregel is dat sterk zure oplossingen rood zijn, matig zure oplossingen roze, neutrale oplossingen paars, matig basische oplossingen blauw en sterk basische oplossingen groen.

Er zijn tal van experimenten denkbaar met een rode kool pH indicator die leuk zijn voor jonge en wat oudere kinderen. Zo kun je bijvoorbeeld de pH van verschillende drankjes gaan testen, of kun je bijvoorbeeld wat pH indicator aan azijn toevoegen dan kijken wat het effect is van het toevoegen van maagsap tabletten. Kortom, er zijn tal van leuke en veilige experimenten die een goede introductie tot de wereld van de scheikunde kunnen zijn.

Het zelf kweken van groenten, fruit, kruiden en bloemen gaat meestal gemakkelijk, maar soms zit er ook wel eens wat tegen. Mocht je een vraag hebben over het kweken van planten, dan zullen wij deze zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Je kunt je vragen onderaan deze pagina stellen, via het Disqus formulier. Om naar het Disqus formulier te gaan, klik je op de “Stel een vraag!”-knop hieronder.