Op deze website plaatsen we regelmatig artikelen over planten met een gevoelig wortelstelsel, zoals citrusbomen. Om deze planten in optimale conditie te houden, moet de grond waarin ze geplant zijn aan bepaalde eisen voldoen. Om erachter te komen welke eigenschappen de grond heeft, moeten er soms wat simpele testen worden gedaan. Voor enkele tests is het nodig dat de grond volledig droog is. Om herhaling te voorkomen hebben we de twee manieren waarop grond gedroogd kan worden op hier, op deze aparte pagina beschreven.

Grond bestaat voor ongeveer de helft uit een mengsel van vaste zand, silt, klei en/of organische deeltjes. De andere helft bestaat uit openingen, ook wel poriën genoemd, die gevuld zijn met lucht en/of water. De vaste deeltjes die de poriën vormen trekken de watermoleculen aan. De aantrekkingskracht van de deeltjes is afhankelijk van het materiaal waarvan ze gemaakt zijn. Zandkorrels hebben bijvoorbeeld een veel minder sterke aantrekkingskracht op water dan klei deeltjes.

Doordat de watermoleculen vast worden gehouden door de vaste deeltjes in de grond, kan de grond nooit helemaal opdrogen in de lucht. Om al het water rondom de vaste deeltjes los te krijgen, moet de grond verwarmd worden. Hitte zorgt ervoor dat de verbindingen tussen de watermoleculen en de vaste deeltjes en tussen watermoleculen onderling verbreken. Het water kan dan uit de grond verdampen. Het kookpunt van water is 100 graden Celsius. Bij deze temperatuur breken de verbindingen die de watermoleculen met elkaar hebben en de verbindingen die ze met de vaste stoffen hebben.

Grond kan op twee manieren gedroogd worden, in de oven of in de magnetron. Historisch gezien wordt de oven vaker gebruikt. De magnetron methoden blijkt even goed te werken, en is vele malen sneller.

Voor het drogen is het belangrijk om te weten hoeveel gedroogde grond je nodig hebt. Grond kan soms voor meer dan de helft uit water bestaan. Daarom is het aan te raden om meer grond te drogen dan je nodig hebt. Stel dat je 5 gram droge grond nodig hebt, dan kun je beter 20 gram drogen om er zeker van te zijn dat je genoeg hebt.

Spreidt de grond samples uit op een bakplaat. Ga je meerdere samples testen, zorg er dan voor dat elke sample zijn eigen bakplaat heeft, om te voorkomen dat ze door elkaar gaan. Om de bakplaat te beschermen is het handig om deze te bekleden met aluminium folie. Zorg er voor dat de oven en de bakplaat schoon zijn, zodat de samples niet vervuild worden met etensresten of vet.

De samples moeten op 105 graden Celsius gedroogd worden. Een hete lucht stand droogt de grond sneller uit. Wanneer de grond veel fijn materiaal bevat, dan kan dit weggeblazen worden door de hete lucht. In dat geval is een gewone oven stand beter.

Afhankelijk van de vochtigheid voor het drogen en de samenstelling van de grond duurt het 12 tot 72 uur voordat de grond droog is. Om er zeker van te zijn dat de grond volledige droog is, weeg je de grond, plaats je het nog eens een uur in de oven, en weegt het dan opnieuw. Het is belangrijk dat er tijdens het verplaatsen en wegen van de grond geen aarde verloren gaat, dit kan vertekende resultaten geven. Wanneer het gewicht hetzelfde is als bij de eerdere meting, dan is de grond volledig gedroogd. Het kan hierbij om kleine verschillen gaan, daarom is het belangrijk om gebruik te maken van een weegschaal met een precisie van 0,01 gram. Weegt het sample minder dan bij de eerdere meting, dan moet het sample langer worden gedroogd. Herhaal het wegen, een uur verder drogen en opnieuw wegen na 6 tot 12 uur opnieuw.

De werkwijze voor het drogen in de magnetron is vergelijkbaar met het drogen in de oven. Een magnetron kan meestal niet tegen metaal. Het is daarom aan te raden om de grond eerst door een zeef van 2 millimeter te halen, mocht je er niet zeker van zijn dat de grond vrij is van metaal. Plaats de grond daarna in een bakje dat geschikt is voor de magnetron.

Wanneer de grond minder dan 30% organisch materiaal bevat, dan zet je de magnetron op 600 Watt en verhit je de grond voor 10 minuten. Bevat de grond meer dan 30% organisch materiaal, dan zet je de magnetron op 200 Watt en droog je de grond 10 minuten. De tijd van 10 minuten is optimaal voor een sample van 50 gram. Wanneer je magnetron geen 600 Watt of 200 Watt instelling heeft, dan is het beter voor een lagere stand te gaan en de tijd met 2 minuten te verlengen.

Wanneer de tijd verstreken is haal je het bakje uit de oven en laat je het bakje enkele minuten afkoelen. Het bakje kan warm zijn, dus gebruik ovenhandschoenen en een onderzetter. Weeg de grond na het afkoelen nauwkeurig. Plaats de grond vervolgens weer in het bakje en verhit het vervolgens weer een minuut op dezelfde stand. Haal het bakje weer uit de magnetron, laat het enkele minuten afkoelen en weeg het opnieuw. Wanneer het gewicht gelijk is aan de vorige weeg beurt, dan is het sample droog.

Weegt het minder, dan moet het grond sample langer verhit worden. Verhit de grond dan 5 minuten lager op dezelfde stand. Gebruik geen krachtiger programma, dit kan het organisch materiaal laten verbranden. Herhaal de stappen van het wegen, een minuut verhitten en weer wegen dan opnieuw. Wanneer het gewicht tussen de droog beurten gelijk blijft, dan is de grond klaar voor de test of experiment.

Wanneer je er zelf niet uit komt, kun je via info@foodplanting.com of via de DisQus hieronder gratis om advies vragen. Zorg ervoor dat je zo veel mogelijk informatie geeft, zodat we je zo goed mogelijk kunnen helpen. Suggesties voor andere doe-het-zelf bodemtesten zijn altijd welkom!

• Jalilian, J., Moghaddam, S. S., & Tagizadeh, Y. (2017). Accelerating Soil Moisture Determination with Microwave Oven. Journal of Chinese Soil and Water Conservation, 48(2), 101-103.
• Kramarenko, V. V., Nikitenkov, A. N., Molokov, V. Y., Shramok, A. V., & Pozdeeva, G. P. (2016, March). Application of microwave method for moisture determination of organic and organic-mineral soils. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 33, No. 1, p. 012040). IOP Publishing.
• Kramarenko, V. V., Nikitenkov, A. N., Matveenko, I. A., Molokov, V. Y., & Vasilenko, Y. S. (2016, September). Determination of water content in clay and organic soil using microwave oven. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 43, No. 1, p. 012029). IOP Publishing.