Het zaaien van citruspitten kan zo makkelijk of zo moeilijk zijn als je zelf wilt. Over het algemeen ontkiemen de pitjes uit een citrusvrucht langzaam en is het aantal zaden dat ontkiemt laag. Voor iedereen die regelmatig een sinaasappel, mandarijn, citroen of grapefruit eet, is dit geen probleem. Door elk pitje dat je in je citrusvruchten tegenkomt te planten, komt er op den duur altijd wel een zaadje uit.
De basic methoden om citruspitten te zaaien
De eenvoudigste manier om citruspitten te ontkiemen is door ze in een bakje met aarde te stoppen. Na het eten van de citrusvrucht was je de pitjes eerst af onder de kraan of in een bakje water. Het is belangrijk dat er geen vruchtvlees meer aan de pitjes zit, omdat dit kan gaan schimmelen. Gebruik geen schoonmaakmiddelen, zoals zeep of bleek, om de pitjes schoon te maken, want dit kan ervoor zorgen dat ze niet goed ontkiemen.
Zodra de zaadjes schoon zijn kun je ze één tot twee centimeter diep in een bakje met aarde planten. In principe kun je hiervoor elke soort aarde gebruiken, zoals een schepje aarde uit de tuin of uit een zak potgrond. Verderop in het artikel vertellen we hoe je zelf een goede zaaigrond voor citruspitten en jonge citrusplanten mixt, die ervoor zorgt dat de jonge citrusplantjes zich beter ontwikkelen.
Om de pitjes te laten ontkiemen zet je het bakje waarin ze geplant zijn op een warme plek. Verder moet de aarde constant vochtig, maar niet te nat blijven. Het duurt vaak een tijdje voordat de pitjes beginnen te ontkiemen. In het meest gunstige geval ontkiemen de pitjes al na twee weken, maar het kan ook zo maar drie maanden duren voordat ze ontkiemen.
De meeste mensen die een citruspit ontkiemd hebben, zetten de plantjes daarna binnen in huis op de vensterbank. Helaas is dit niet de ideale omgeving voor citrusbomen. Hierdoor krijgen deze plantjes vaak zeer grote bladeren, die ver uit elkaar staan. Ook vertakken deze citrusbomen zich vaak nauwelijks, waardoor een hele lange “tak” ontstaat. De kans is klein dat zelf gezaaide citrusbomen die op deze manier gehouden worden ooit zullen bloeien. Als ze gaan bloeien, dan zal dit waarschijnlijk meer dan 10 jaar duren. Door de zelf-ontkiemde citrusbomen voldoende licht, ruimte, water en plantenvoeding te geven, zullen de planten er beter uit zien en ook sneller gaan bloeien.
De zakjes methoden om citruspitten te ontkiemen
Wanneer citruspitten direct in de aarde gezaaid worden, kan het soms erg lang duren voordat ze ontkiemen. Om het ontkiemingsproces te versnellen, kun je de zaden daarom eerst tussen vochtig keukenpapier, in een zip-zakje, laten ontkiemen. Het voordeel hiervan is dat de zaden niet kunnen uitdrogen, waardoor de ontkieming sneller gaat. Een ander voordeel is dat je eerst een groot aantal citruspitten kunt laten ontkiemen, en dan alleen de sterkste kiemen kunt uitplanten. Op die manier verlies je geen kostbare ruimte aan pitten die weinig kracht hebben.
Het ontkiemen van de zaden in een zakje is eenvoudig. Eerst verzamel je wat verse citruspitten die je goed schoonmaakt, zodat er geen vruchtvlees meer aan zit. Om de ontkieming te versnellen en de kans op schimmel te verkleinen, is het aan te raden om de houtachtige zaadhuid van de pitten af te halen. Dit kun je doen met lange nagels, een pincet of de punt van een mesje.
Om de zaden te laten ontkiemen heb je twee vochtige keukenpapiertjes nodig. Hou het keukenpapier onder de kraan en knijp het daarna uit. Het is belangrijk dat er geen water meer uit het keukenpapiertje druipt. Leg de twee vochtige keukenpapiertjes vervolgens op elkaar en vouw ze dubbel. Leg de citruspitten aan één kant van het keukenpapier, en vouw dit vervolgens dubbel, zodat de zaden tussen het keukenpapier zitten. Leg het keukenpapier vervolgens in een zip-zakje en doe deze goed dicht.
Bij het ontkiemen in een zakje, bepaald vooral de temperatuur waarbij het zakje bewaard wordt hoe snel de pitten ontkiemen. Probeer het zakje altijd tussen de 25 en 35 graden Celsius te bewaren. Bij lagere temperaturen gaat de ontkieming veel langzamer. Wanneer de zaadhuid verwijderd is, dan ontkiemen de meeste citruspitten binnen drie weken, mits de temperatuur boven de 25 graden Celsius is. Wanneer de zaadhuid er nog aan zit, duurt het vaak wat langer.
Zeker wanneer de zaadhuid nog aan de pitten zit, kunnen de zaden gaan schimmelen. Probeer daarom minimaal eens per week de zaden uit het zakje te halen, en deze op schimmel te controleren. Wanneer er schimmel op de pitten of op het keukenpapier zit, dan spoel je de pitten onder de kraan af en leg je ze weer op een nieuw stapeltje vochtig keukenpapier. Wanneer je dit regelmatig doet, dan blijft de schimmel meestal alleen aan de buitenkant van de zaden en heeft het geen effect op de ontkieming. Het kan gebeuren dat de schimmel toch het pitje in komt, dan wordt het pitje zacht. Als dit het geval is, dan gooi je het rotte pitje weg en spoel je de andere, stevige zaden weer af en plaats je ze op een nieuw keukenpapiertje.
Wanneer er een wit worteltje uit de citruspit komt, kun je het in de aarde planten. Wacht in ieder geval niet langer met uitplanten dan dat er een blaadje te zien is. Plant het ontkiemde pitje in een bakje met zaaigrond. Kies als het even kan voor een bakje met voldoende drainage gaten, zoals een Air-Pot. Wij gebruiken een mengsel van één deel perliet, één deel zand en één deel kokosvezels, aangevuld met een supplement dat goede micro-organismen bevat, om de ontkiemde citruspitten in te planten.
Het is belangrijk dat het jonge plantje in de eerste weken na het uitplanten niet uitdroogt. Dit betekent dat de aarde regelmatig water nodig heeft. Pas wel op dat de aarde vochtig blijft, en niet nat wordt, want citrusbomen van alle leeftijden zijn zeer gevoelig voor wortelrot. Om de overgang tussen het zakje en de aarde niet te groot te maken, doen wij de eerste week na het uitplanten een plastic zakje over de bovenkant van het zakje. Hierdoor blijft de luchtvochtigheid rondom het ontkiemde pitje wat hoger.
Om ervoor te zorgen dat het jonge citrusplantje goed groeit, is het belangrijk dat het plantje vanaf het moment dat de eerste blaadjes zichtbaar zijn voldoende licht krijgt. Binnen betekent dit dat de jonge plantjes onder een kweeklamp moeten staan, die 12 uur per dag 750 µmol/m²/s uitstraalt. De jonge plantjes zijn wel gevoelig voor de hitte die een kweeklamp kan uitstralen, zorg er daarom voor dat de afstand tussen de lamp en het plantje groot genoeg is. Door vanaf het begin voldoende licht aan het jonge citrusplantje te geven, is de kans groter dat deze uitgroeit tot een mooi vertakte, volle boom.
vragen en opmerkingen
Het kweken van citrusbomen gaat meestal goed, maar soms zit er ook wel eens wat tegen. Mocht je een vraag hebben over jouw citrusboom, dan zullen wij deze zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Je kunt je vragen onderaan deze pagina stellen, via het Disqus gastenboek. Om naar het Disqus formulier te gaan, klik je op de “Stel een vraag!”-knop hieronder.
BRONNEN EN VERDER LEZEN
- Arce, S. C., & Rivera, D. (2018). New media components and fertilization to accelerate the growth of citrus rootstocks grown in a greenhouse. Horticulturae, 4(2), 10.
- Ávila, M. R., Barbosa, J., Fonseca Júnior, N. D. S., Nagashima, G. T., Oliveira, C. M. G. D., & Garcia, E. B. (2019). Dynamics of the rangpur lime seed germination test conducted under different temperatures. Journal of Seed Science, 41(3), 344-351.
- Bankar, S. P., Indi, D. V., & Gud, M. A. (2009). Effect of VAM fungi and Azospirillum on growth and development of Kagzi lime (Citrus aurantifolia L.) seedlings. J. Maharashtra Agril. Univ, 34(2), 183-185.
- Bhagat, S., Thakur, A., & Dhaliwal, H. S. (2013). Organic amendments influence growth, buddability and budding success in rough lemon (Citrus jambhiri Lush.). Biological agriculture & horticulture, 29(1), 46-57.
- Camp, A. F., Mowry, H., & Loucks, K. W. (1933). The effect of soil temperature on the germination of citrus seeds. American Journal of Botany, 348-357.
- Carvalho, S. A. D., & Silva, L. F. C. (2013). Monitoring the viability of citrus rootstocks seeds stored under refrigeration. Revista Brasileira de Fruticultura, 35(1), 238-245.
- Chaudhary, A., Ahlawat, T. R., Kumar, S., Jena, S., & Patel, D. (2019). Effect of Gibberellic Acid on Germination and Vigour of Kagzi Lime Seedlings. Current Journal of Applied Science and Technology, 1-8.
- Chilembwe, E. H., Castle, W. S., & Cantliffe, D. J. (1992). Grading, hydrating, and osmotically priming seed of four citrus rootstock to increase germination rate and seedling uniformity. Journal of the American society for Horticultural science, 117(3), 368-372.
- Chilembwe, E. H., Castle, W. S., Cantliffe, D. J., & Wiltbank, W. J. (1985, November). Reduction in seedling size variability of four citrus rootstocks by seed orientation. In XII African Symposium on Horticultural Crops 218 (pp. 91-94).
- Davenport, T. L. (1990). Citrus flowering. Horticultural Reviews, 12(8), 349-308.
- Davies, R., Di Sacco, A., & Newton, R. (2015). Germination testing: procedures and evaluation. Technical Information Sheet_13a. Royal Botanic Gardens, Kew.
- Dekkers, M. G. H., Lee, R. F., & Roistacher, C. N. (2000). Evaluation of commercial potting mixes for optimizing growth of citrus in containers. In Proceedings of the Florida State Horticultural Society (Vol. 113, pp. 130-133). Florida State Horticultural Society.
- Girardi, E. A., Mourão Filho, F. D. A. A., & Kluge, R. A. (2007). Effect of seed coat removal and controlled-release fertilizer application on plant emergence and vegetative growth of two citrus rootstocks. Fruits, 62(1), 13-19.
- Hassanein, A. M., & Azooz, M. M. (2003). Propagation of Citrus reticulata via in vitro seed germination and shoot cuttings. Biologia plantarum, 47(2), 173-177.
- Khan, M. M., Khan, M. A., Abbas, M., Jaskani, M. J., Ali, M. A., & Abbas, H. (2006). Evaluation of potting media for the production of rough lemon nursery stock. Pakistan Journal of Botany, 38(3), 623.
- Khopkar, R. R., Haldavanekar, P. C., Parulekar, Y. R., Mali, P. C., & Thorat, S. B. (2014). Seed germination of Pummelo (Citrus grandis L. Osbeck) as affected by storage period and presowing treatments. Asian Resonance, 3(3), 55-59.
- Kishore, K., Monika, N., Rinchen, D., Lepcha, B., & Pandey, B. (2012). Polyembryony and seedling emergence traits in apomictic citrus. Scientia Horticulturae, 138, 101-107.
- Kleinschmidt, G. D., & Gerdemann, J. W. (1972). Stunting of citrus seedlings in fumigated nursery soils related to the absence of endomycorrhizae. Phytopathology, 62(1), 447-53.
- KREZDORN, A. (1986). Flowering and fruit set of citrus. Citrus Flowering, Fruit Set and Development (Citrus Short Course), 1-14.
- Luna, T., Wilkinson, K. M., & Dumroese, R. K. (1949). Seed germination and sowing options. Nursery manual for native plants: A guide for tribal nurseries, 1, 133-151.
- Mataa, M., & Tominaga, S. (1998). Effects of root restriction on tree development in Ponkan mandarin (Citrus reticulata Blanco). Journal of the American Society for Horticultural Science, 123(4), 651-655.
- Marloth, R. H. (1950). Citrus growth studies I. Periodicity of root-growth and top-growth in nursery seedlings and budlings. Journal of Horticultural Science, 25(1), 50-59.
- Marte, R. (1987). Citrus Propagation Manual. IICA.
- Mobayen, R. G. (1980). Germination and emergence of citrus and tomato seeds in relation to temperature. Journal of horticultural science, 55(3), 291-297.
- Naik, S. R., Nandini, M. L. N., Venkataramana, K. T., & Mukundalakshmi, L. (2018). Effect of organic amendments and bio-agents on growth of acid lime (Citrus aurantifolia Swingle) cv. Balaji seedlings in the nursery. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 7(6), 1611-1616.
- Nainwad, R. V., Kalalbandi, B. M., Hade, S. M., & Pokharna, G. S. (2018). Effect of different media and bio-inoculants on seed germination of Rangpur lime (Citrus limonia Osbeck.). Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 7(5), 488-489.
- Nauer, E., Roistacher, C., & Labanauskas, C. (1967). Effects of mix composition, fertilization, and pH on citrus grown in UC-type potting mixtures under greenhouse conditions. Hilgardia, 38(15), 557-567.
- Niedz, R. P. (2008, December). In vitro germination of citrus seed. In Proceedings of the Florida State Horticultural Society (Vol. 121, pp. 148-151).
- Oliveira, R. P. D., & Scivittaro, W. B. (2007). Tegumento e profundidade de semeadura na emergência de plântulas e no desenvolvimento do porta-enxerto Trifoliata. Revista Brasileira de Sementes, 29(2), 229-233.
- Ouma, G. (2005). Root confinement and irrigation frequency affect growth of ‘Rough lemon’(Citrus limon) seedlings. Fruits, 60(3), 195-202.
- Ouma, G. (2006). Growth responses of'rough lemon'(Citrus limon L.) rootstock seedlings to different container sizes and nitrogen levels. Agricultura Tropica et subtropica, 39, 183-188.
- Prajapati, D. G., Satodiya, B. N., Desai, A. B., & Pawan, K. N. (2017). Influence of storage period and growing media on seed germination and growth of acid lime seedlings (Citrus aurantifolia Swingle) Cv. Kagzi. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 6(4), 1641-1645.
- Rouse, R. E., & Sherrod, J. B. (1996, December). Optimum temperature for citrus seed germination. In PROCEEDINGS-FLORIDA STATE HORTICULTURAL SOCIETY (Vol. 109, pp. 132-135). FLORIDA STATE HORTICULTURAL SOCIETY.
- Saad, A. I., & Elshahed, A. M. (2012). Plant tissue culture media. Recent advances in plant in vitro culture, 30-40.
- Saipari, E., Goswami, A. M., & Dadlani, M. (1998). Effect of seed drying on germination behaviour in citrus. Scientia horticulturae, 73(2-3), 185-190.
- Sharaf, M. M., Atawia, A. R., Bakry, K. A., & EL-Rouby, M. Z. (2016). Effect of pre-sowing seeds soak in different GA3 and ZnSO4 solutions on germination and growth of Cleopatra mandarin and Rangpur lime rootstocks. Middle East J Agric Res, 5, 233-238.
- Snowball, A. M., Halligan, E. A., Warrington, I. J., & Mullins, M. G. (1994). Phase change in citrus: Growth and flowering of citrus seedlings from thirteen genetically diverse seedling families. Journal of horticultural science, 69(1), 141-148.
- Tamang, B. B., & Tashi, S. (2019). Germination and Growth of Citrus: Trifoliate Orange (Poncirus trifoliata (L.) in Different Organic Substrates. Journal of Agricultural Studies, 7(3), 213-226.
- Tokeshi, H., & Chagas, P. R. R. (1997). Hormonal effect of EM on citrus germination. In Fifth International Conference on Kyusei Nature Farming. Octuber (pp. 23-26).
- TREES, S. METHODS OF PROPAGATING THE OEANGE AND OTHER CITRUS FRUITS.
- Usman, M., Shah, M. H., Badar, A., Fatima, B., Sabir, M., & Zaman, Q. (2014). Media steaming and coco-coir enhance growth of rough lemon (Citrus jambhiri L.) stock. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 51(3).
- Vashisth, T., Chun, C., & Hampton, M. O. (2020). Florida Citrus Nursery Trends and Strategies to Enhance Production of Field-Transplant Ready Citrus Plants. Horticulturae, 6(1), 8.
- Webber, H. (1932). Variations in citrus seedlings and their relation to rootstock selection. Hilgardia, 7(1), 1-79.
- Wu, Q. S., & Ni, Q. D. (2013). Selection of an Efficient Growth Container for Mycorrhization of Trifoliate Orange Seedlings in Nursery. In Advanced Materials Research (Vol. 726, pp. 4517-4520). Trans Tech Publications Ltd.
- Yadav, R. K., Jain, M. C., & Jhakar, R. P. (2012). Effect of media on growth and development of acid lime (Citrus aurantifolia Swingle) seedling with or without Azotobacter. African Journal of Agricultural Research, 7(48), 6421-6426.