Het kweken van een gezonde citrusboom begint bij het zorgen voor gezonde wortels. Een groot deel van de gezondheid van de wortels van een citrusboom wordt bepaald door de grond waarin de citrusboom groeit. In dit artikel leggen we uit welke eigenschappen een goede citrusgrond heeft. Ook vertellen we wanneer en hoe je een citrusboom het beste in nieuwe potgrond kunt verplanten.
Kant-en-klare citruspotgrond
In elk tuincentrum kun je zakken citruspotgrond of Mediterrane potgrond vinden. Wanneer je een citrusboom koopt, dan is het logisch dat je hiervoor kiest. Pas wanneer de citrusboom problemen gaat vertonen, komen veel citruseigenaren er pas achter dat deze kant-en-klare potgrond eigenlijk niet zo goed is voor de citrusboom.
De kant-en-klare citruspotgrond of Mediterrane potgrond bevat veel organisch materiaal, vaak meer dan 80%. Meestal betekend dit dat de potgrond een hoop turf of kokosvezels bevat, soms aangevuld met wat perliet of compost. Het nadeel van deze samenstelling is dat het heel veel water vast houdt. Hier zijn citrusbomen niet dol op, zeker niet wanneer ze in een plantenbak staan. De citrusbomen die in potgrond zijn geplant vertonen dan ook vaak symptomen zoals bladval en bladverkleuring. Om problemen te voorkomen is het daarom beter om je eigen potgrond te mixen.
De ideale citruspotgrond
Inmiddels zijn er een groot aantal onderzoeken gedaan naar de ideale samenstelling van de grond voor citrusbomen die in een plantenbak leven. Zoals wel vaker gezegd zijn citrusbomen erg gevoelig voor een te natte bodem. Wanneer de grond te lang nat blijft, dan kunnen de wortels te weinig zuurstof opnemen, waardoor de wortels stoppen met werken. Ook kunnen ziekteverwekkers, zoals Phytophthora, de wortels van een citrusboom sneller infecteren wanneer de grond te nat is. De ideale samenstelling van de potgrond is er dan ook vooral op gericht om water zo snel mogelijk uit de plantenbak te laten lopen.
Recent hebben we dit artikel aangepast, omdat de ingrediënten van onze vorige citruspotgrond soms moeilijk te vinden waren. Net als hiervoor is zand nog steeds het meest belangrijke component van de optimale citrusgrond. De samenstelling van het deel organisch materiaal in de citruspotgrond hebben we op basis van nieuwe onderzoeken wat verandert, zodat het voor iedereen makkelijker en goedkoper is om te maken is om te maken.
Zand
Één van de meest belangrijke ingrediënten van de potgrond voor een citrusboom is zand. Zand houdt weinig water vast en zorgt ervoor dat er veel lucht in de aarde zit. Wanneer de plantenbak voor een groot deel gevuld is met zand, dan is de kans dat de wortels van de citrusboom te nat worden een stuk kleiner. Probeer altijd "schoon" zand te nemen dat vooral vrij is van zouten en klei. Wanneer de bodem veel zout of klei bevat, dan wordt de groei van de wortels van een citrusboom aanzienlijk geremd.
Fijn zand, zoals zilverzand, is een goede keuze voor je eigen gemaakte citruspotgrond. Dit zand is grof genoeg om water door te laten, maar fijn genoeg om de wortels van voldoende stevigheid te voorzien. Een goede citruspotgrond bevat ongeveer 50% zand. De rest van de potgrond bestaat uit compost, zoals hieronder beschreven.
Compost
Naast zand is organisch materiaal een belangrijk ingrediënt van een goede citruspotgrond. Hiervoor raden we aan om gedroogd spaghnum mos, ofwel veenmos, te gebruiken. Helaas is dit product in Nederland en België vaak moeilijk te verkrijgen, en ook nog eens duur. We hebben vele studies door gelezen om naar een alternatief te vinden. Tegenwoordig wordt er vaak gekozen om kokosvezels in potgrond te verwerken. Helaas is uit veel onderzoeken gebleken dat citrusbomen hier slecht op reageren. Dit komt waarschijnlijk omdat kokosvezels veel water vast houden, waardoor de wortels te lang nat blijven.
Uit recente studies blijkt dat compost een goed alternatief is voor veenmos. Daarom raden we aan dat de citruspotgrond voor de overige 50% uit compost bestaat. Hiervoor zou je Welkoop Tuincompost of Structural compost kunnen gebruiken. De laatste tijd is wormencompost, ook wel wormenmest genoemd, steeds populairder voor het kweken van citrusbomen. Deze wormencompost wordt gemaakt door regenwormen, die plantaardig afval eten en vervolgens weer uitscheiden. Zowel gewone compost als wormenmest zorgen er niet alleen voor dat de structuur van de grond verbeterd, maar ook dat goede micro-organisme zich goed kunnen ontwikkelen. Hierdoor neemt de vitaliteit van de citrusboom toe en zijn de wortels beter bestand tegen ziekteverwekkers.
goede micro-organisme
Om de citruspotgrond nog beter te maken, kun je bij het mengen van de potgrond een dosis goede micro-organisme aan de bodem toevoegen. Goede schimmels, die ook wel mycorrhiza worden genoemd, werken samen met het wortelstelsel van de citrusboom. De schimmels krijgen kleine beetjes energie van de wortels in ruil voor een betere opname van water en voedingsstoffen uit de bodem. Citrusbomen die in een bodem groeien waaraan extra mycorrhiza schimmels zijn toegevoegd, zijn over het algemeen groter, vitaler en geven een betere oogst.
Goede bacteriën, zoals bacteriën uit de Bacillus en Pseudomonas groep, zorgen ervoor dat ziekteverwekkers minder kans krijgen om zich te verminderen. Hierdoor wordt de citrusboom minder snel ziek. Ook zorgen de goede bacteriën ervoor dat bepaalde voedingsstoffen makkelijker opgenomen worden door de wortels van de citrusboom, waardoor de groei en de opbrengst van de plant beter is.
Er zijn verschillende middelen die je kunt gebruiken om goede schimmels en/of goede bacteriën aan de potgrond van de citrusboom toe te voegen. Cellmax Mycorrhiza, en Bio Nova MicroLife bevatten zowel mycorrhiza schimmels als goede bodembacteriën. B.A.C. Funky Fungi bevat alleen mycorrhiza schimmels.
De citruspotgrond mengen
Om de citruspotgrond te mengen heb je een emmer, een grote bak en iets om te roeren nodig. De emmer gebruik je om de verschillende ingrediënten af te meten. Zoals hier boven vermeld zou de helft van de potgrond uit zand moeten bestaan en de andere helft uit (wormen)compost. Dit betekent dat je bijvoorbeeld één emmer zand met één emmer compost mengt. Hoeveel je nodig hebt van het middel om goede schimmels en bacteriën aan de grond toe te voegen hangt af van hoeveel aarde je gaat mengen en welk merk je gebruikt. Lees hiervoor de verpakking. Zorg dat de potgrond goed gemengd wordt, door langdurig te roeren.
De pH-waarde van de citruspotgrond
De grond waarin de citrusboom groeit moet de juiste pH waarde hebben. Wanneer de pH waarde te hoog wordt, dan worden bepaalde voedingsstoffen niet meer opgenomen. De ideale pH waarde van de citruspotgrond licht dan ook tussen de 5.5 en 6.5 pH. Door het geven van plantenvoeding kan de pH waarde na verloop van tijd veranderen. Het is daarom belangrijk om de pH waarde na het mengen van de potgrond en daarna elke drie maanden te testen. Op de pagina “Zelf Testen Wat De pH-Waarde Van De Grond Is” kun je lezen hoe je de pH-waarde van de grond test. Wanneer de grond te zuur is, dan kun je op de pagina “De pH-Waarde Van Te Zure Grond Verhogen” lezen hoe je de grond minder zuur maakt. Als de grond te basisch is, dan kun je op de pagina “De pH-Waarde Van Te Basisiche Grond Verlagen” lezen hoe je de grond kunt verzuren.
De ideale tijd om een citrusboom te verplanten
Citrusbomen zijn groenblijvende planten. Hierdoor hebben ze geen rustperiode waarin de wortels weinig doen. Voor de citrusboom maakt het daarom over het algemeen weinig uit wanneer deze verplant wordt. De wortels van een citrusboom groeien over het algemeen het beste wanneer de grondtemperatuur boven de 20 graden Celsius ligt. Zodra de grondtemperatuur onder de 15 graden Celsius komt, dan stop de sapstroom in de wortels vrijwel volledig. Het is daarom alleen af te raden om de citrusboom te verplanten in periodes waarin de temperatuur niet te vaak onder de 15 graden Celsius komt. Op die manier zal de citrusboom snel herstellen van eventuele schade door het verplanten. Onthoud hierbij dat wortels die tijdens het verplanten afbreken sneller herstellen en op de lange termijn minder negatieve gevolgen hebben voor de groei van de citrusboom dan de schade aan de wortels die veroorzaakt wordt door het groeien in een te kleine plantenbak.
Het planten van de citrusboom
Wanneer je de juiste plantenbak hebt gekocht en de ideale citruspotgrond hebt gemengd, dan is het tijd om de citrusboom te verpotten. In veel gevallen heeft de citrusboom een tijdje in een te kleine pot of in de verkeerde potgrond gestaan. Om ervoor te zorgen dat de wortels van de citrusboom snel weer gaan groeien, is het belangrijk om deze op de juiste manier te planten.
Wij raden aan om de wortels van de citrusboom eerst te wassen en voorzichtig te ontwarren. Hiervoor haal je de citrusboom eerst uit zijn huidige pot. De wortels spoel je vervolgens voorzichtig af, waarbij je met beleid de wortels los trekt. Vooral wanneer de wortels rondom de pot zijn gaan cirkel kan dit een hele klus zijn. Kijk op dit moment meteen naar de gezondheid van het wortelstelsel.
Zodra alle oude aarde van de wortels af is en de wortels weer los zijn gehaald, is het tijd om de citrusboom in zijn nieuwe plantenbak te zetten. Vul de plantenbak net de zelf gemixte citruspotgrond en laat een gat in het midden vrij om de citrusboom in te planten. Zet de wortels van de citrusboom hierin en vul het gat langzaam aan met aarde. Het is de bedoeling dat de wortels net bedekt zijn met de potgrond. Je mag de citrusboom dus niet te diep planten, maar ook zeker niet te ondiep.
Wanneer de wortels van de citrusboom bedekt zijn met aarde, dan is het tijd om een beetje water op de grond te gieten. Hierdoor stroomt de grond vaak een beetje weg. Wanneer de wortels bloot komen te liggen, dek je deze weer toe met nieuwe grond. In de weken na het planten kan het zijn dat je af en toe na het water geven nog wat nieuwe grond moet toevoegen, om te zorgen dat de wortels bedekt blijven.
De wortels van citrusbomen kunnen slecht tegen competitie. Het is daarom af te raden om andere planten in dezelfde plantenbak als de citrusboom te zetten. Ook is het belangrijk om de grond waarin de citrusboom is geplant vrij te houden van onkruid.
Vragen en opmerkingen
Het kweken van citrusbomen gaat meestal goed, maar soms zit er ook wel eens wat tegen. Mocht je een vraag hebben over jouw citrusboom, dan zullen wij deze zo goed mogelijk proberen te beantwoorden. Je kunt je vragen onderaan deze pagina stellen, via het Disqus gastenboek. Om naar het Disqus formulier te gaan, klik je op de “Stel een vraag!”-knop hieronder.
Bronnen en Verder Lezen
- Abbas, M., Aftab, M., Zafar-ul-Hye, M., Iqbal, Q., Hussain, M., & Khan, M. M. (2015). Effect of organically amended growing substrates on the growth and physiological attributes of citrus plants. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 46(15), 1863-1880.
- Abd-Elgawad, M., El-Mougy, N., El-Gamal, N., Abdel-Kader, M., & Mohamed, M. (2010). Protective treatments against soilborne pathogens in citrus orchards. Journal of plant protection research, 50(4), 477-484.
- Aldrich, D. G., Buchanan, J. R., & Bradford, G. R. (1955). Effect of soil acidification on vegetative growth and leaf composition of lemon trees in pot cultures. Soil Science, 79(6), 427-440.
- Araújo, W. L., Maccheroni Jr, W., Aguilar-Vildoso, C. I., Barroso, P. A., Saridakis, H. O., & Azevedo, J. L. (2001). Variability and interactions between endophytic bacteria and fungi isolated from leaf tissues of citrus rootstocks. Canadian journal of microbiology, 47(3), 229-236.
- Arce, S., & Rivera, D. (2018). New media components and fertilization to accelerate the growth of citrus rootstocks grown in a greenhouse. Horticulturae, 4(2), 10.
- Baiyeri, K. P. (2003). Evaluation of nursery media for seedling emergence and early seedling growth of two tropical tree species. Moor Journal of Agricultural Research, 4(1), 60-65.
- Camprubi, A., Calvet, C., & Estaun, V. (1995). Growth enhancement of Citrus reshni after inoculation with Glomus intraradices and Trichoderma aureoviride and associated effects on microbial populations and enzyme activity in potting mixes. Plant and Soil, 173(2), 233-238.
- Canali, S., Roccuzzo, G., Tittarelli, F., Ciaccia, C., Fiorella, S., & Intrigliolo, F. (2012). Organic Citrus: Soil fertility and plant nutrition management. In Advances in citrus nutrition (pp. 353-368). Springer, Dordrecht.
- Dekkers, M. G. H., Lee, R. F., & Roistacher, C. N. (2000). Evaluation of commercial potting mixes for optimizing growth of citrus in containers. In Proceedings of the Florida State Horticultural Society (Vol. 113, pp. 130-133). Florida State Horticultural Society.
- Di Prima, S., Rodrigo-Comino, J., Novara, A., Iovino, M., Pirastru, M., Keesstra, S., & Cerdà, A. (2018). Soil physical quality of citrus orchards under tillage, herbicide, and organic managements. Pedosphere, 28(3), 463-477.
- Gimeno, V., Syvertsen, J. P., Rubio, F., Martínez, V., & García-Sánchez, F. (2010). Growth and mineral nutrition are affected by substrate type and salt stress in seedlings of two contrasting citrus rootstocks. Journal of plant nutrition, 33(10), 1435-1447.
- GHAGARE, R. B., KUCHANWAR, O. D., & DESHMUKH, S. Rhizosphere bacillus diversity vis-à-vis fruit yield of citrus.
- Graham, J. H., & Syvertsen, J. P. (1985). Host determinants of mycorrhizal dependency of citrus rootstock seedlings. New Phytologist, 101(4), 667-676.
- Guest, P. L., & Chapman, H. D. (1944). Some effects of pH on the growth of citrus in sand and solution cultures. Soil Science, 58(6), 455-466.
- Haas, A. R. C. (1940). Relation of pH to growth in citrus. Plant physiology, 15(3), 377.
- Hussain, M., Raja, N. I., Iqbal, M., Iftikhar, A., Sadaf, H. M., Sabir, S., ... & Faz, M. N. A. (2016). Plantlets regeneration via somatic embryogenesis from the nucellus tissues of Kinnow Mandarin (Citrus reticulata L.). American Journal of Plant Sciences, 7(6).
- Khan, M. M., Khan, M. A., Abbas, M., Jaskani, M. J., Ali, M. A., & Abbas, H. (2006). Evaluation of potting media for the production of rough lemon nursery stock. Pakistan Journal of Botany, 38(3), 623.
- Khan, M. M., Khan, M. A., Ali, M. A., & Raza, H. (2004). Standardization of Potting Media for Citrus Nursery Production in Containers. HortScience, 39(4), 858D-858.
- Kroeff Schmitz, J. A., Dutra de Souza, P. V., & Koller, O. C. (2001). Vegetative growth of Poncirus trifoliata L. Raf. inoculated with mycorrhizal fungi in three growing media. Communications in soil science and plant analysis, 32(19-20), 3031-3043.
- Litvany, M., & Ozores-Hampton, M. (2002). Compost use in commercial citrus in Florida. HortTechnology, 12(3), 332-335.
- Makode, P. M. (2015). Effect of vermicompost on the growth of Indian orange, Citrus reticulatus with reference to its quality and quantity. Biosci Biotech res Comm, 8, 217-220.
- Mann, K. K., Schumann, A. W., & Obreza, T. A. (2009). Citrus Section. In Proc. Fla. State Hort. Soc (Vol. 122, pp. 51-59).
- Marler, T. E., & Davies, F. S. (1988). Growth of bare-rooted and container-grown'Hamlin'orange trees in the field. In Proceedings of the... annual meeting of the Florida State Horticulture Society.
- Menge, J. A., Johnson, E. L. V., & Platt, R. G. (1978). Mycorrhizal dependency of several citrus cultivars under three nutrient regimes. New Phytologist, 81(3), 553-559.
- Nauer, E., Roistacher, C., & Labanauskas, C. (1967). Effects of mix composition, fertilization, and pH on citrus grown in UC-type potting mixtures under greenhouse conditions. Hilgardia, 38(15), 557-567.
- Nel, D. J., & Bennie, A. T. P. (1984). Soil factors affecting tree growth and root development in a citrus orchard. South African Journal of Plant and Soil, 1(2), 39-47.
- Nemec, S. (1992). Glomus intraradix effects on citrus rootstock seedling growth in various potting media. The Journal of Agricultural Science, 118(3), 315-323.
- Ngullie, E., Singh, A. K., Sema, A., & Srivastava, A. K. (2015). Citrus growth and rhizosphere properties. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 46(12), 1540-1550.
- Schäfer, G., de Souza, P. V. D., Koller, O. C., & Schwarz, S. F. (2008). Physical and chemical properties of substrates to cultivate seedling of citrus rootstocks. Communications in soil science and plant analysis, 39(7-8), 1067-1079.
- Singh, V. P., Nimbolkar, P. K., Singh, S. K., Mishra, N. K., & Tripathi, A. (2015). Effect of growing media, Pgrs and seasonal variability on rooting ability and survival of lemon (Citrus Limon L.) cuttings. International Journal of Agriculture, Environment and Biotechnology, 8(3), 593.
- Srivastava, A. K., Singh, S., & Marathe, R. A. (2002). Organic citrus: soil fertility and plant nutrition. Journal of Sustainable Agriculture, 19(3), 5-29.
- Srivastava, A. K., & Singh, S. (2001). Soil properties influencing yield and quality of Nagpur mandarin (Citrus reticulata Blanco). JOURNAL-INDIAN SOCIETY OF SOIL SCIENCE, 49(1), 226-228.
- Srivastava, A. K., & Kohli, R. R. (1997). Soil suitability criteria for citrus-An appraisal. Agricultural Review, 18(3), 134-46.
- Stoffella, P. J., Li, Y., Calvert, D. V., & Graetz, D. A. (1996). Soilless growing media amended with sugarcane filtercake compost for citrus rootstock production. Compost science & utilization, 4(2), 21-25.
- Storey, R. (1995). Salt tolerance, ion relations and the effect of root medium on the response of citrus to salinity. Functional Plant Biology, 22(1), 101-114.
- Usman, M., Shah, M. H., Badar, A., Fatima, B., Sabir, M., & Zaman, Q. (2014). Media steaming and coco-coir enhance growth of rough lemon (Citrus jambhiri L.) stock. Pakistan Journal of Agricultural Sciences, 51(3).
- Wu, Q. S., & Ni, Q. D. (2013). Selection of an Efficient Growth Container for Mycorrhization of Trifoliate Orange Seedlings in Nursery. In Advanced Materials Research (Vol. 726, pp. 4517-4520). Trans Tech Publications.
- Wu, Q. S., Xia, R. X., & Zou, Y. N. (2008). Improved soil structure and citrus growth after inoculation with three arbuscular mycorrhizal fungi under drought stress. European journal of soil biology, 44(1), 122-128.
- Yadav, R. K., Jain, M. C., & Jhakar, R. P. (2012). Effect of media on growth and development of acid lime (Citrus aurantifolia Swingle) seedling with or without Azotobacter. African Journal of Agricultural Research, 7(48), 6421-6426.
- Zhu, B., & Alva, A. K. (1993). Effect of pH on growth and uptake of copper by Swingle citrumelo seedlings. Journal of plant nutrition, 16(9), 1837-1845.